W dzisiejszych czasach gdy granice są otwarte i można je co do zasady swobodnie przekraczać, nie rzadko zdarza się, że jedno z rodziców decyduje się na zmianę państwa zamieszkania dziecka bez zgody czy wręcz bez wiedzy drugiego rodzica. Co w takim przypadku zrobić ? Na pomoc przychodzi Konwencja haska. Czytaj więcej !
Jaki sąd jest właściwy dla takich spraw ?
W Polsce sprawy o odzyskanie dziecka oparte na Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę sporządzonej w Hadze zwanej popularnie Konwencją haską trafiają w takiej sytuacji w I instancji do wyznaczonych w tym celu sądów okręgowych , w drugiej zaś do Sądu Apelacyjnego w Warszawie.
Aby sprawa mogła toczyć się w Polsce, Polska musi być państwem do którego dziecko zostało bezprawnie wywiezione i w ten sposób doszło do naruszenia prawa ojca lub prawa matki.
Co jest celem postępowania, a o czym sąd nie orzeka ?
Podkreślenia wymaga, że sąd w sprawie opartej o Konwencji haskiej nie jest sądem opiekuńczym a zatem nie orzeka o władzy rodzicielskiej, sposobie sprawowania opieki nad dzieckiem czy nie ustala z którym rodzicem dziecko ma zamieszkiwać. Oczywiście nie określa także o obowiązku alimentacyjnym. Celem Konwencji jest bowiem jak najszybsze przywrócenie stanu sprzed wywiezienia dziecka i zapewnienie jego powrotu do dotychczasowego państwa stałego pobytu. To w państwie stałego pobytu dziecka po jego powrocie będą mogły być rozstrzygane takie kwestie jak : władza rodzicielska, miejsce pobytu dziecka, opieka nad dzieckiem, alimenty itd. W postanowieniu kończącym postępowanie sąd nakazuje zobowiązanemu zapewnić powrót dziecka w terminie nieprzekraczającym dwóch tygodni od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Sprawa powinna być rozstrzygnięta przez sąd okręgowy w ciągu 6 tygodni.
Konsekwencją powyższych zasad jest także to, że na czas trwania sprawy opartej na Konwencji haskiej, inne sprawy dotyczące władzy rodzicielskiej, sposobu sprawowania opieki nad dzieckiem czy mające za swój przedmiot ustalenie miejsca zamieszkania bądź pobytu dziecka – zostają zawieszone do momentu prawomocnego rozstrzygnięcia tzw. sprawy haskiej. Tym samym zawieszeniu ulegają także postępowania rozwodowe czy separacyjne.
Jakie okoliczności są istotne dla rozstrzygnięcia?
Aby sąd mógł zarządzić powrót dziecka winno być co do zasady spełnionych kilka podstawowych warunków. Należą do nich między innymi :
- nie skończenie przez dziecko 16 roku życia,
- wniesienie stosownego wniosku w ciągu roku czasu od wywiezienia dziecka,
- brak sprzeciwu dziecka wobec powrotu do dotychczasowego państwa stałego pobytu,
- brak poważnych obaw, że powrót dziecka do państwa dotychczasowego pobytu mógłby być dla dziecka sytuacją nie do zniesienia.
Ta ostatnia okoliczność jest zwykle tą wokół której ogniskuje się między matką a ojcem spór w sądzie i która jest przedmiotem postępowania dowodowego. W postępowaniu uczestniczy także prokurator. Ogólnie można stwierdzić, że powrót dziecka do dotychczasowego miejsca stałego pobytu musi być zgodny z dobrem dziecka.
Obowiązkowy udział w sprawie adwokata bądź radcy prawnego
Ponieważ sprawy oparte na Konwencji haskiej nie są sprawami prostymi, obowiązuje w nich tzw. przymus adwokacki bądź radcowski który oznacza konieczność reprezentowania stron postępowania przez adwokatów bądź radców prawnych.